Ecologische trends 2022

Van 31 oktober tot en met 12 november 2021 was de COP26 in Glasgow. De conferentie, bijgewoond door 200 wereldleiders, is in zijn 26e jaar en heeft historisch gezien betekenisvolle mandaten, protocollen, platforms en overeenkomsten opgeleverd.

Joe Biden stak zijn frustratie niet onder stoelen of banken over de opmerkelijke afwezigheid van de Russische president Vladimir Poetin en de Chinese president Xi Jinping.

Tijdens deze conferentie werd heel duidelijk dat de wereld is achtergebleven bij de toezeggingen die zijn gedaan bij het Akkoord van Parijs. In 2015 werd toen als doel opgenomen de stijgende temperaturen te beperken tot 2 graden boven het pre-industriële niveau.

Critici van het akkoord zeggen dat het niet ver genoeg gaat, maar aanwezigen beschouwden het als de beste kans van de mensheid om het doel van een verbetering van 2 graden haalbaar te houden.

De gevolgen van klimaatverandering zijn duidelijk. Hoe kun jij als eindbeslisser van jouw bedrijf een betere beheerder van het milieu worden? Hiervoor kijken we eerst naar de ecologische trends. Aan het einde sluiten we af met vraagstukken omtrent duurzaam ondernemen en welke impact je met jouw bedrijf hierin wilt en kunt maken.

Wereldwijde klimaattrends

Economie van klimaatverandering

Tot voor kort waren fossiele brandstoffen aanzienlijk goedkoper dan duurzame energie. Bedrijven hebben 22 miljard dollar geïnvesteerd in huidige en toekomstige projecten op het gebied van fossiele brandstoffen. Naarmate de capaciteit van duurzame energie toeneemt in landen als de VS en China, worden de kosten verlaagd, wat de acceptatie zal versnellen. De kosten van wind- en zonne-energie zijn de afgelopen tien jaar met ongeveer 80% gedaald.

Ook Nederland neemt – zelf en samen met andere landen – maatregelen om zich aan te passen aan de gevolgen van klimaatverandering. Voorbeelden hiervan zijn het Deltaprogramma en de Nationale Adaptatiestrategie. Met de laatste worden landelijke en regionale strategieën ontwikkeld om Nederland en regio’s ervan zich aan te laten passen aan de klimaatverandering. Samen met het commitment van Nederland aangaande het Klimaatakkoord vormen deze onze maatregelen voor het Nederlandse klimaatbeleid.

Weersomstandigheden

Klimaatrampen hebben in 2021 alleen al in de VS meer dan $ 100 miljard gekost. Er was een recordaantal rampen van miljarden dollars, waaronder orkaan Ida, tropische cyclonen, overstromingen, droogte, bosbranden en winterkou golven. In sommige delen van Californië kun je je zelfs niet verzekeren tegen brand.

Nationally determined contributions (NDCs)

Toezeggingen van deelnemende landen (bekend als NDC’s) zijn tot op heden tekortgeschoten. Toezeggingen van meer dan $ 100 miljard om over te stappen op schone energie zijn niet uitgekomen. Er is beweging in de richting van standaardisering van regels voor koolstofemissies.

“De Nederlandse regering heeft zich er in de Klimaatwet aan gecommitteerd om in 2050 de koolstofemissies terug te brengen tot netto nul. De Klimaatwet is erop gericht de emissiedoelstellingen van het Parijsakkoord te bereiken. De Nederlandse overheid heeft programma’s en actieplannen opgezet om netto nul emissies te bereiken voor alle gebouwen (waaronder zorggebouwen) en streeft naar transport met netto nul emissies en naar afronding van de energietransitie per 2050.” (bron: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/publicaties/2021/11/04/commitment-cop-26)

Biodiversiteit

Wereldwijd gaat het aantal soorten dieren en planten achteruit. Naar schatting kost het verlies aan biodiversiteit $ 2,7 miljard. Denk hierbij aan het verlies van land, visbestanden maar ook het verlies van diersoorten die door wetenschappers worden gebruikt om medicijnen en vaccins te maken.

In Nederland werken provincies, gemeenten en waterschappen samen om het verlies aan biodiversiteit te herstellen. Keuze die kunnen helpen bij het herstel van biodiversiteit zijn: stikstofuitstoot verlagen, duurzame energie en woningbouw. Keuzes bij deze ontwikkelingen kunnen helpen bij het herstel van biodiversiteit. Meer over de verschillende maatregelen lees je op de site van Rijksoverheid.

Water

Wereldwijd hebben meer dan 800 miljoen mensen geen toegang tot zoet water. National Geographic schat dat in 2025 1,8 miljard mensen zullen leven in gebieden met ernstige waterschaarste. Tegen die tijd zal de wereldwijde landbouw jaarlijks 1 miljard kubieke meter water extra nodig hebben. VN-studies voorspellen dat er in 30 landen in 2025 waterschaarste zal zijn, in 1990 waren dat er 20.

Van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energiebronnen

Elektrische voertuigen

Voor de meesten Amerikanen is het gebruik van elektrische voertuigen de meest tastbare manier om een ​​directe impact op het milieu te hebben. Te midden van de groeiende toegang tot batterijen met een groot bereik en batterijstations, exploderen het gebruik van elektrische auto’s, met een verkoopstijging van maar liefst 98% in 2021.

In Nederland steeg het aantal stekkerauto’s in een jaar tijd met 38 procent (76 duizend) tot ruim 273 duizend begin 2021. Vooral het aantal volledig elektrische personenauto’s groeide het laatste jaar sterk (63 procent). Bron CBS

Bron afbeelding: https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2021/41/groei-aantal-stekkerauto-s-zet-door

Zonne- en windenergie

In 2019 kwam 8,7% van alle gebruikte energie in Nederland uit duurzame bronnen. In 2030 is het streven minimaal 27%. De energievoorziening moet in 2050  bijna helemaal duurzaam zijn. Duurzame energievoorziening is erg belangrijk bij het tegengaan van klimaatverandering. Ook spelen afnemende beschikbaarheid van fossiele brandstoffen en de afhankelijkheid van internationale energieleveranciers een rol.

Steenkool en methaan

Het compromis op de COP26 werd bereikt na gespannen onderhandelingen over de onwil van India om steenkool (een van de goedkopere energiebronnen) in de komende twintig jaar uit te faseren. Te midden van een wereldwijde energiecrisis die werd veroorzaakt door een ernstig aardgastekort, zijn sommige landen teruggevallen op hun afhankelijkheid van steenkool. In Colombia bijvoorbeeld zal de uitstoot van CO2 door kolen dit jaar met 40% toenemen. De productie van vlees draagt ​​in grote mate bij aan het vrijkomen van methaan. Methaan is een veel sterker broeikasgas dan koolstofdioxide, ook al blijft het niet zo lang in het milieu.

In Nederland is de CO2-uitstoot van 2020 15 procent lager dan in 1990. In 2010 was het nog 12 procent hoger. In 2020 is de gezamenlijke uitstoot van de andere broeikasgassen (methaan, lachgas en F-gassen) 55 procent lager dan in 1990. Ook in 2010 was deze uitstoot gehalveerd. Het aandeel CO2 in de totale uitstoot van broeikasgassen is dan ook gestegen, van 74 procent in 1990 naar 84 procent in 2020. Bron: CBS https://www.cbs.nl/nl-nl/dossier/dossier-broeikasgassen/hoofdcategorieen/hoe-groot-is-onze-broeikasgasuitstoot-wat-is-het-doel-

De regering-Biden heeft nieuwe regels voorgesteld die het toezicht op aardgaspijpleidingen uitbreiden, als onderdeel van het streven om de methaanemissies in de VS tegen 2035 met 41 miljoen ton te verminderen.

Trends in de duurzaamheidsindustrie

Landbouw

De productie van voedsel genereert momenteel 26% van de broeikasgassen en verbruikt 66% van ‘s werelds water. Een groter bewustzijn van de consument leidde tot een toename van 140% in de Amerikaanse consumptie van vleesalternatieven, aangezien Amerikanen overschakelen naar veganisme en plantaardige diëten.

In de afgelopen drie jaar is de plantaardige consumptie in Europa met maar liefst 49 procent toegenomen. Nederlanders eten van alle Europeanen de meeste vleesvervangers. Ook geven Nederlanders het meeste geld uit aan plantaardige vervangers. Bron Volkskrant

Bezorgsystemen voor boodschappen die zich richten op duurzaamheid, zoals Picnic, worden steeds populairder.

Mode

Het einde van het wegwerpmode tijdperk komt steeds meer in zicht. De consumentenvoorkeuren veranderen! Uit een BCG-onderzoek bleek dat 38% van merk veranderde gebaseerd op hoe het merk omgaat met duurzaamheid. Het modemerk MUD jeans maakt een sterke opmars hierdoor door.

Productie

Amerikaanse fabrikanten produceren alleen al meer dan 7,6 miljard ton industrieel afval per jaar. Bedrijven passen meer holistische milieuontwerpen toe en houden rekening met de milieueffecten in hun toeleveringsketen.

Iedereen kan iets doen om minder belastend te zijn voor het milieu. Van bouw- of energiesector tot en met de voedselbranche. Kijk met een andere blik naar je eigen productieproces. Is het mogelijk om met minder of andere, meer duurzame, productiemiddelen hetzelfde of misschien zelfs wel méér te doen?

Verpakking

De verpakkingsindustrie evolueert van gerecyclede materialen naar composteerbare materialen. Simpelweg omdat consumenten duurzamere materialen eisen en regelgevende instanties meer controle uitoefenen op de claims die producenten op hun verpakkingen kunnen maken.

Hoe maak je met jouw bedrijf impact?

Bedrijven krijgen steeds meer waardering als ze hun verantwoordelijkheid nemen om het milieu te beschermen. Deze vier positieve stappen kun je als organisatie ondernemen om duurzaamheid te ondersteunen:

1. Duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen is een populair bedrijfsmandaat. Bedrijven breiden hun standpunt over sociale en milieukwesties uit naar een meer omvattend beleid. Er is beweging in de richting van betere rapportage naarmate bedrijven betere meetsystemen ontwikkelen. Een betere rapportage heeft ook een positief effect op het werven van nieuwe medewerkers, die hier ook steeds vaker hun toekomstige werkgever op beoordelen.

Wat doet jouw organisatie aan duurzaam ondernemen en hoe maak je dat voor jezelf en de buitenwereld inzichtelijk (zie ook punt 4)?

2. Hybride werkomgevingen hebben echt een positieve impact op het verkeer en de vervuiling. Steeds meer bedrijven houden rekening met dergelijke effecten bij het ontwerpen van hun beleid voor werken op afstand en carpoolen. Steeds meer organisaties kiezen voor een hybride werkomgeving.

Wat is jullie standpunt rondom hybride werken en de positieve bijdrage aan het milieu hiervan?

3. Leveranciersaudits: bedrijven vragen om verantwoording van hun leveranciers en beschouwen duurzaamheid als een variabele in jaarlijkse leveranciersbeoordelingen.

Hoe kijk jij naar je leveranciers?

4. Transparantie: misschien wel de grootste verandering die je steeds meer ziet is de transparantie van bedrijven rondom het duurzaam ondernemen. Het benoemen wat je doet is niet meer voldoende. Het zijn de resultaten die tellen. Stel je hebt een elektrisch wagenpark, hoeveel draag je dan bij aan het verminderen van de CO2 uitstoot. Zoek je bijvoorbeeld naar vluchten op Google, dan vergelijkt het algoritme de CO2-uitstoot van de vluchten die een consument kan boeken. Dit soort real-world rapportage zal de norm worden.

Al doen we nog zo ons best, we kunnen niet om klimaatverandering heen. In de meest gunstige voorspellingen zal de aarde in het jaar 2100 0,3 tot 1,7 graad warmer zijn dan in het jaar 2000. In het slechtste scenario stijgt de temperatuur zelfs met 5 graden. De vraag is wat kan jouw bedrijf doen om de impact te minimaliseren?