Zelfsabotage

1. Afleiding uitschakelen

Als ik iets heb geleerd van de afgelopen 20 jaar als ondernemer, trainer en coach is het wel hoe gemakkelijk een week voorbijgaat bij mij zonder dat ik iets écht afgemaakt heb…

Ik hoorde laatst iemand zeggen: “email is een fantastische takenlijst van prioriteiten van anderen”. Als je in de ochtend meteen jouw mail opent en die mails gaat beantwoorden, heb je meteen te maken met een enorme afleider. Zo krijg je nooit jouw belangrijke taken afgerond. Sta daarom elke ochtend stil bij de drie taken die het meest belangrijk zijn om die dag te doen. Doe die taken ook daadwerkelijk, dan maak je voortgang.

Om dit te realiseren gebruik ik de Pomodoro-technique: pomodoro is Italiaans voor tomaat. Deze techniek is door een Ph.D. student ontwikkeld in Italië die zijn proefschrift moest afmaken. In de keuken van zijn moeder stond een keukenwekker in de vorm van een tomaat en toen hij desperaat was omdat hij geen progressie maakte, pakte hij de tomatenwekker en zette deze op 20 minuten. Hij sprak met zichzelf af “ik ga schrijven totdat de wekker gaat”. Dit deed hij keer op keer en in no time had hij zijn proefschrift af. Hij schreef er later een boek over hoe hij met deze techniek de afleiding buiten de deur hield en hoe je dit kunt toepassen op de belangrijker zaken van het leven. Let wel, als je tussentijds iets anders moet doen (bijv. koffie halen, water halen, naar het toilet gaat) zet je de wekker opnieuw op 20 minuten. Aan het einde van de dag vraag je jezelf af hoeveel tomaten je volgemaakt hebt. Geloof me, je zult schrikken hoe weinig dit er zijn, hoeveel afleidingen er zijn.

Hetzelfde gold voor mij. Toen ik begon met Vistage, was het vinden van goede partners (Vistage Chairs) essentieel voor mij. Dus keek ik iedere dag hoeveel mensen ik die dag had benaderd. Nadat ik over de pomodoro-techniek gelezen had, besloot ik dat het benaderen van mensen het meest belangrijk was voor mijn bedrijf. Hoeveel mensen ik benaderd had op een dag was een maatstaaf voor de effectiviteit van die dag en hoe vaak ik afgeleid werd.

2. Emoties accepteren

Als je de eerste zelfsabotage (afleiding) onder controle hebt is de tweede sabotage aan de beurt. Dit is onszelf toestaan dat onze emoties ons beheersen. Het is verbazingwekkend hoe erg onze emoties met ons aan de haal gaan. Victor Frankl, overlevende van de Holocaust, zei “we hebben altijd een keuze hoe we reageren op de wereld om ons heen.” Maar als jouw emoties jou overvallen heb je eigenlijk geen keus meer hoe je reageert. Grote toptalenten zien emoties als “iets mateloos”. Stel je neemt deel aan een wedstrijd en je veter breekt, of de ketting loopt van je fiets en je wordt daar boos of gefrustreerd van. Dan kan iedere seconde die je besteedt aan dat boos zijn iemand op jou inlopen of je voorbijgaan. Killian Gornet [Spaanse topatleet] zegt heel duidelijk “emoties zijn iets nutteloos in een wedstrijd”. Het voelen van de emotie is prima, zolang je er niet op reageert. Dus het kunnen accepteren van de emotie zonder erin mee te gaan, is de sleutel om jezelf niet te saboteren.

Ik merk het in het verkeer. Ik kan me soms mateloos ergeren aan andere weggebruikers die treuzelend rijden. Het haalt mij af van mijn aandacht op het verkeer en kost me bovendien bakken met energie. Naast ongeduld heb ik ook last van een andere emotie: frustratie. Als ik me gefrustreerd voel dan kijk ik overal naar zaken waar ik die frustratie op kan botvieren. Dus het niet impulsief ingaan op de emoties die je voelt is een tweede tool die je in kunt zetten om jezelf niet te saboteren.

3. Zelfoverschatting

Zelfoverschatting; het geloven dat iets volledig door jou komt, dat jij iets voor elkaar hebt gekregen. Mijn ego zegt me dan dat ik (meer) applaus en erkenning verdien. Ik merk met regelmaat dat dit zich langzaam in mij opbouwt en het gevaarlijke eraan is, dat het steeds groter wordt: het gevoel dat je iets verdiend hebt, dat je het recht hebt op iets. Het kan misschien wel waar zijn, maar het gaat er om wat er in jou gebeurt. Op het moment dat je dit toelaat gaat het met je aan de haal.

Als je vindt dat je dingen verdient, dat je recht hebt op iets, maakt dat je jezelf saboteert. Nederig worden is dan een goede oefening. Dit doe ik door, voordat ik een training begin, rond te kijken in de groep. Dan zie ik iedereen die op het punt staat om nieuwe zaken te leren en realiseer ik me dat ik hen nieuwe zaken ga leren maar dat zij, door wat zij hebben meegemaakt, mij ook dingen kunnen leren. Bij het aankijken van iedereen vraag ik mijzelf af wat zij tot nu toe allemaal hebben meegemaakt en wat hen in deze ruimte vandaag heeft gebracht. Als ik die tijd neem en mij verbind met wat zij komen halen, breng ik mijn ego tot rust, is mijn behoefte aan ego en erkenning weg en focus ik me op hoe ik aandacht aan anderen kan geven.

4. Vaste mindset

De vierde zelf-saboteerder gaat over het hebben van een vaste mindset. De overtuiging dat je niks kan doen om jezelf te verbeteren qua kennis, vaardigheden of gezondheid en fitheid.

Een vaste mindset is eigenlijk een combinatie van alle zaken hierboven. Het staat tegenover een groei-mindset. Er is dan ook veel over een groei-mindset te vinden op internet. Alle Olympische medaillewinnaars hebben een groei-mindset. Een baanbrekend onderzoek in Engeland heeft aangetoond hoe groot de impact van de groei-mindset bij de Engelse topatleet Steve Backley was. Backley noemt het “dat ze de verkeerde muziek draaiden” op het moment dat het totaal niet lukte bij hem op de kwalificatiewedstrijden voor de olympische spelen. Terwijl hij een paar weken later op de gemenebest wedstrijden een nieuw record gooide met speerwerpen.

Alle mensen die iets presteren hebben een groei-mindset. Met deze groei-mindset focussen ze zich meer op de inspanningen en de kwaliteit daarvan, dan op de kwaliteit van de resultaten. In één van de Hindoe-boeken, de Bagdad Ditte, staat een mooie zin: “We hebben recht op de arbeid, niet op de resultaten van ons werk”. Killian loopt niet hard om te winnen maar om zichzelf steeds beter te leren kennen hoe hij harder kan lopen.

In mijn werk heb ik het recht om trots te zijn op de kwaliteit van mijn trainingen en coaching interventies, maar ik heb niet het recht om trots te zijn op wat ik bereik met de trainingen of executive coachingsessies. Ik heb niet het recht om trots te zijn op het applaus, trots te zijn op mijn auto of mijn huis. Een groei-mindset gaat fundamenteel over de waardering die je krijgt op het doen van je werk. Winnen of verliezen is niet waar het om gaat.

Het gaat er om je te focussen, om je best te doen en daar trots op te zijn.
Om morgen beter, sterker te worden door vandaag iets mee te nemen dat je morgen inzet.

Tot slot

Beter worden door minder afleiding te hebben, je minder te laten leiden door jouw emoties, je zelfoverschatting in toom te kunnen houden. Ik kan trots zijn op mijn verbinding met jou, op hoe gefocust ik ben op dit moment. Daar kan ik trots op zijn. Niet om hoeveel likes ik krijg op deze post, dat is een actie van mijn ego. En in hoeverre ik hier een idee heb kunnen bespreken dat betekenis heeft voor anderen, om een zinvol leven te kunnen leven.

Dus ik hoop dat je iets mee kunt nemen van de tomaat-techniek. Hoe je je niet mee laat slepen door je emoties, maar ze gewoon kunt accepteren voor wat ze zijn en er niet mee in gevecht gaan. Door bijvoorbeeld te mediteren en in de meditatie te voelen welke emoties er zijn, deze er gewoon te laten zijn, zonder dat ze met jou aan de haal gaan.

Zelfoverschatting in al zijn vormen, het gevoel recht te hebben op iets in al zijn vormen, gewoon je best te doen om morgen een beter mens te worden.

En dat alles komt samen door een groei-mindset te ontwikkelen in jezelf en in iedereen om je heen te helpen met een groei-mindset door de kwaliteit van hun inspanningen te erkennen.